شناسایی زمین‌های کشاورزی در عکسهای هوایی (نقش شکل)
مقدمه
با توجه به مساحت قابل توجه اراضی کشاورزی در دنیا و بالتبع آن در ایران، مالکیت این اراضی موضوع بسیار مهمی در تمامی کشورها بوده و بخش مهمی از دعاوی قضایی را به خود اختصاص می‌دهد. علاوه بر مساحت قابل توجه، تغییرات مرزها، قوانین ارث و تقسیم این اراضی، فشار وارد بر این اراضی برای تغییر کاربری و ... سبب می‌گردد، تشخیص اراضی کشاورزی و مرزبندی بین آن‌ها اهمیت زیادی داشته باشد.
ابزار تشخیص اراضی کشاورزی
مساحت قابل توجه اراضی کشاورزی سبب می‌گردد تا استفاده از علم سنجش از دور و تولیدات آن (عکسهای هوایی و تصاویر ماهواره‌ای) به علت محدوده بزرگ فریم‌های محصولات سنجش از دور فراگیر و مقرون به‌صرفه باشد.
امروزه تصاویر ماهواره‌ای به علت مساحت قابل توجه هر فریم، هزینه کم علی‌الخصوص برای تصاویر با قدرت تفکیک مکانی کم و متوسط، وجود تصاویر متعدد از یک منطقه خاص، وجود باندهای متنوع محصولات و امکان پردازش تصاویر در نرم‌افزارهای سنجش از دور با توجه به ماهیت رقومی نقش مهمی در مشاهده و کشف پدیده‌های زمینی دارد.
از طرفی عکسهای هوایی گرچه بسیاری از مزایای تصاویر ماهواره‌ای را ندارند به علت در زمان اخذ بسیاری ار آن‌ها، هیچ تصویر ماهواره‌ای موجود نمی‌باشد نقش غیرقابل جایگزینی در تشخیص زمین‌های کشاورزی دارد.
۱. اشکال زمین‌های کشاورزی
به‌طور کلی اراضی ساخته انسان، اشکال هندسی منظم است و اراضی کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نیست. شکل اینگونه اراضی معمولا" به صورت چهارگوش است که در مواردی که به عوارض طبیعی (مانند رودخانه و مسیل) محدود می‌شود تا حدی از حالت چهارگوش خارج می‌شود.
شکل چهارگوش اراضی کشاورزی به دلایل متعددی مانند راحتی تقسیم اراضی کشاورزی، استفاده از ادوات کشاورزی مثل تراکتورها و شبکه آبرسانی انتخاب شده است. در اراضی مسطح، معمولا" قطعات کشاورزی دارای اشکال منظم‌تری می‌باشند.
در بسیاری از موارد برای تثبیت مرزها، کشاورزان اقدام به کاشت درختان یا سنگچینی می‌نمایند که در عکسهای هوایی کاملا" مشخص می‌باشد.
در مواردی که مرز قطعات کشاورزی کاملا" مشخص نمی‌باشد، کنترل مرزها در عکسهای هوایی متعدد و تصاویر گوگل ارث بسیار مهم است. معمولا" اهمیت مالکیت، سبب می‌گردد مرزها در بسیاری از موارد در طول زمان تغییر آنچنانی پیدا نکند.
ابعاد قطعات کشاورزی نیز اهمیت زیادی داشته و معمولا" این قطعات دارای مساحت‌های مشابهی می‌باشند. و لذا در مواردی که مساحت قطعه به طرز قابل توجهی از مساحت قطعات دیگر بزرگتر یا کوچکتر است، مورد باید با احتیاط بیشتری بررسی گردد.
نتیجه‌گیری
به‌طور کلی شکل در تشخیص قطعات کشاورزی مهمترین عامل بوده و اهمیت زیادی دارد و این موضوع به دلیل دخالت انسان در این نوع کاربری می‌باشد. اهمیت این عامل به قدری است که وجود تمام شواهد تن، رنگ، بافت و ... قطعات کشاورزی تنها با تایید نوع شکل نهایی می‌گردد.