مقدمه
همانگونه که می‌دانید در حال حاضر استقرار سیستم اطلاعات جغرافیایی با توجه به قابلیت‌های غیرقابل انکار آن، در سازمان‌های خصوصی و دولتی یک نیاز اساسی است. طبق تعریف برای برقراری این سیستم اجزای نیروی انسانی، داده، سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز است. اما، سوالات اساسی این است که برای برقراری اصولی این سیستم، چه مطالعاتی نیاز است؟ موضوعی که مانند بسیاری از اصول و مفاهیم سیستم اطلاعات جغرافیایی مغفول مانده است.
مطالعات نیازسنجی و امکان‌سنجی سیستم اطلاعات جغرافیایی
برای داشتن یک سیستم اطلاعات جغرافیایی، نیاز به انجام مطالعه نیازسنجی و امکان سنجی می‌باشد در این مطالعه تمامی اجزای GIS مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. انجام این مطالعه با طراحی پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کارکنان و بررسی اسناد سازمانی اعم از قوانین و داده‌های در دسترس انجام می‌شود. معمولا" فقط یک پرسشنامه طراحی و در مصاحبه های حضوری از آن استفاده می‌گردد. که در زیر به تفضیل توضیح داده می‌شود:
به دلیل این‌که هدف نهایی استقرار GIS، بهبود کارایی سازمانهاست لذا، اولین اقدام، بررسی اهداف سازمانی بوده و این مورد با مطالعه اسناد بالادستی (قوانین، بخشنامه ها، دستورالعمل‌های اجرایی، برنامه های توسعه کوتاه، میان و بلند مدت و ...) محقق می‌شود.
پس از انجام مرحله قبل، در قالب پرسشنامه، وظایف کارکنان سازمان، مشخص می‌گردد، همچنین با بررسی اسناد، جایگاه و وظایف اشخاص مشخص می‌گردد.
بررسی داده ها:
داده‌ها هم یک جزء اساسی از GIS بوده و تهیه، ویرایش و آماده سازی آنها، بیشترین هزینه را به سازمان‌ها تحمیل می‌کند و لذا باید مورد بررسی دقیق قرار گیرند این مرحله نیز در قالب پرسشنامه و مصاحبه با کارکنان سازمان استخراج می‌شود. طراحی پرسشنامه باید به گونه ای باشد که پاسخگوی سوالات زیر باشد:
و .....
بررسی کارکنان سازمان:
کارشناسان، به عنوان مغز متفکر و کاربران و استفاده کنندگان سیستم، مهمترین جزء یک سیستم GIS بوده و لذا نیاز به ارزیابی وضعیت و آموزش آنها می‌باشد. بررسی این موضوع نیز مانند سایر موارد با تکمیل پرسشنامه ها همراه با مصاحبه شخصی انجام می‌پذیرد. بررسی‌های این بخش شامل موارد زیر است:
و ....
بررسی سخت افزار و نرم افزارهای مورد استفاده:
این دو مورد نیز از اجزای سیستم اطلاعات جغرافیایی در هر سازمانی بوده و شامل موارد زیر می‌باشد:
و ...
گزارش نهایی
پس از انجام تمامی موارد بالا، گزارش نهایی تهیه می‌گردد که در حقیقت نسخه های پیشنهادی برای استقرار سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده و باید شامل موارد زیر باشد:
و ...
لازم به ذکر است که گزینه امکان سنجی مطالعه، همانگونه که از نامش پیداست مربوط به امکان اجرای نسخه های گزارش بوده و عمدتا" به توانایی سازمان در تامین مالی پروژه مربوط است لذا ممکن است برخی از راه‌کارها حذف و یا اجرای آنها شامل گذشت زمان در قالب یک برنامه زمانی شود. البته همه راه‌کارهای مطالعه باید همراه با برنامه زمانی ارایه شوند که با هماهنگی مدیران و کارشناسان سازمان تهیه می‌شوند.
با توجه به لزوم آشنایی با مطالعه مذکور و سایر مفاهیم لازم سیستم اطلاعات جغرافیایی آموزشی تهیه شده است. برای آشنایی با این آموزش کلیک کنید
