تحلیل جداول توصیفی در GIS: کلید موفقیت در مدیریت داده‌های جغرافیایی

مقدمه‌ای بر سیستم اطلاعات جغرافیایی و اهمیت داده‌ های توصیفی:

همان‌گونه که می‌دانید و با توجه به تعریف سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS، برای ایجاد این سیستم به داده، نیروی انسانی، سخت افزار و نرم افزار نیاز می‌باشد و داده یا مستقیما" توسط نیروی انسانی متخصص و یا از یک پایگاه داده استفاده   می‌شود. داده‌ها در GIS به دو دسته داده‌های مکانی و توصیفی تقسیم می‌گردد. داده‌های مکانی همان نقشه ها بوده که مستقیما" ترسیم و یا وارد GIS می‌شود و داده های توصیفی، در قالب جداول که باز هم توسط کاربر در GIS وارد و یا از منابع دیگر import می‌گردد. بنابراین نقش جداول در GIS بسیار کلیدی و بخش مهمی از تحلیل‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی را به خود اختصاص می‌دهد

ماهیت جداول در ArcGIS

در نسخه دسکتاپ ArcGIS که در حقیقت نسخه شخصی این نرم افزار است، جداول در حقیقت در قالب جداول نرم افزار Access و با فرمت dbf ارایه می‌گردد و به دلیل استفاده از این نرم افزار بانک اطلاعاتی قوی، امکانات بسیاری در اختیار کاربر قرار می‌گیرد

عناصر یک جدول در GIS

فیلد (Field): فیلد در حقیقت مشخص کننده خصوصیاتی است که داده‌های یک ستون دارند اعم از این‌که در چه موردی هستند که بر اساس آن نام فیلد مشخص می‌گردد و داده‌ها از نوع متن (Textعدد (Numberتاریخ (Dateتصویر (Raster) می‌باشند که بر اساس آن نوع فیلد مشخص می‌گردد.

ردیف (Record): داده‌های توصیفی در GIS، دارای ستون‌ (Field) و ردیف (Record) مشخص می‌باشند به طور مثال در جدول نقشه شهرها، فیلدهایی مانند نام شهر، تعداد جمعیت وجود دارد که برای هر شهر ردیف‌های مربوطه تکمیل می‌گردد

انواع اقدامات بر روی جداول (Tables) در GIS

  • تحلیل‌های آماری: در صورتی که داده‌های یک فیلد، عددی باشند، تحلیل‌های آماری مانند، میانگین، حداقل، حداکثر، مجموع و ... را می‌توان بر روی داده‌های فیلد اعمال نمود.
  • محاسبه داده‌های یک فیلد بر اساس داده‌های یک فیلد دیگر: این قسمت شامل همه انواع محاسباتی که بر روی داده‌های عددی (جبری و آماریمتنی (جدا کردن قسمتی از یک متن، متصل کردن متن‌های فیلدهای مختلف یا اضافه کردن یک متن مشخص به داده‌های یک فیلد دیگر، جدا کردن قسمتی از یک متن و ...)، تاریخی (به‌دست آوردن فاصله زمانی بین دو فیلد تاریخی) و ... می‌گردد.
  • متصل کردن (Join) و یا مرتبط کردن (Relate) کردن جداول مختلف به یکدیگر
  • ایجاد نام مستعار (Alias) برای فیلدها: نام فیلدها در GIS با محدودیتهایی هم‌چون تعداد کاراکتر، نبود فاصله بین کلمات و استفاده نکردن از کاراکترهای خاص مواجه است و لذا، استفاده از نام مستعار یا Alias برای کاربران حرفه‌ای و یا در مواردی که کاربر دیگری از اطلاعات شما استفاده می‌کند کاملا" ضروری است.
  • ایجاد محدوده داده‌ها برای جلوگیری از اشتباه کاربر (استفاده از قابلیت Domain): به‌طور مثال فیلد نام شهرستان برای شهرهای یک استان شامل چند شهرستان مشخص بوده و لذا برای این موضوع، باید برای فیلد شهرستان یک Domain ایجاد کرد.
  • اضافه نمودن جدول به خروجی (Layout)
  • ورود (import) جداول از نرم افزارها یا فرمت‌های مختلف به محیط GIS : مثلا" ورود جدول از اکسل به نرم افزار ArcMap
  • گرفتن خروجی یا Export از جداول محیط GIS به نرم افزارها و یا فرمتهای دیگر: مثلا" گرفتن خروجی جدول از نرم افزار ArcMap به اکسل. با استفاده از این خاصیت می‌توان از قابلیت‌های نرم افزارهای قدرتمندی مانند Excel یا Spss استفاده نمود.
  • جمع‌بندی (Summarize) فیلدهای عددی یک جدول بر اساس فیلدهای متنی دیگر همان جدول
  • ارایه خصوصیات توصیفی یک جدول در قالب گزارش
  • تهیه نمودار بر اساس داده های یک جدول
  • بررسی همبستگی بین داده های عددی فیلدهای مختلف
  • استفاده از داده های توصیفی در مدل‌سازی
  • پرسش و پاسخ (Query): با توجه به داده‌های توصیفی موجود در جداول می‌توان سوالات زیادی را مطرح و گزینه‌های مد نظرمان را پیدا، انتخاب و یا خروجی بگیریم. مثلا" تعداد شهرهای با جمعیت بیشتر از یک میلیون جمعیت را در کشور ایران که دارای مساحت کمتر از 50 هکتار می‌باشند را پیدا کن.

و ...